Toplumsal Cinsiyet Algısının Kadın Yöneticilere Karşı Tutumlara Etkisi: Eğitim Örgütleri Örneği
Özet Görüntüleme: 387
/ 
PDF İndirme: 170
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10611526Anahtar Kelimeler:
Toplumsal cinsiyet, Toplumsal cinsiyet algısı, Toplumsal cinsiyet tutumu, Kadın yönetici, Okul yöneticisiÖzet
Toplumsal cinsiyet, kültürel ve toplumsal normlar tarafından belirlenen kadın ve erkek rollerini ifade eder. Eşitliği, cinsiyet temelli ayrımcılığı ortadan kaldırmayı ve her iki cinsiyetin de eşit haklara ve fırsatlara sahip olmasını amaçlar. Bu araştırmanın amacı, eğitim örgütlerinde toplumsal cinsiyet algıları ile kadın okul yöneticilerine ilişkin tutumları arasındaki ilişkileri çeşitli değişkenler açısısndan incelemek ve bu algının kadın yöneticilere ilişkin tutumlara etkisini tespit etmektir. Yordayıcı ilişkisel modelin benimsendiği bu araştırmada veriler Ordu ili kamu okullarında görev yapan, ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiş 196 öğretmenden toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında geçerliliği ve güvenililiği eğitim örgütleri üzerinde de sınanmış: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği ve Kadın Yöneticilere Karşı Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Alt problemlere ilişkin analizler için betimsel istatistikler, değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için ise pearson korelasyon analizi ve bağımsız değişken olan öğretmnlerin toplumsal cinsiyet algılarının bağımlı değişken olan kadın okul yöneticilerine olan tutumları üzerindeki etkisini incelemek için ise çoklu doğrusal regresyon analizinin kullanıldığı bu araştırmanın bulguları, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği alt boyutlarından “düşmanca cinsiyetçilik” puanı ile öğretmenlerin kadın yöneticilere karşı tutumları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğuna işaret etmektedir. Yine öğretmenlerin çelişik duygulu cinsiyetçilik algılarının kadın yöneticilere karşı tutumlarını yordadığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçları; öğretmenlerin kadına ve kadın yöneticilere ilişkin bazı olumsuz kalıp yargılarının bulunduğunu; kadınların birçok sektörde olduğu gibi eğitimde de ayrımcı uygulamalara, ayrımcı tutum ve davranışlara maruz kaldıklarını göstermektedir..
Referanslar
Aktan, M., Poyraz-Sarı, Y., Çilci, S. & Şentürk, A. (2023). Kadın okul yöneticilerinin liderlik rollerinin öğretmen görüşleri bağlamında incelenmesi. Uluslararası Eğitime Özgün Bakış Dergisi, 1(1), 110-127. https://doi.org/10.5281/zenodo.7633859
Aktan, T., & Yalçındağ, V. (2022). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ölçeğinin (ÇDCÖ) yeniden gözden geçirilmesi: Korumacı cinsiyetçiliğin yapı geçerliliği ve ÇDCÖ'nun ölçüm değişmezliği. Psikoloji Çalışmaları, 42(1), 199-230.
Alptekin, D. (2014). Çelişik duygularda toplumsal cinsiyet ayrımcılığı sorgusu: Üniversite gençliğinin cinsiyet algısına dair bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 203-211.
Arıkan, S. (2003). Kadın yöneticilerin liderlik davranışları ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(1), 1-19
Asar, R. (2016). Eğitim kurumlarında kadın yöneticilere karşı tutumların değerlendirilmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 3(2), 47-66.
Asat, M., & Deniz, L. (2022). Devlet okullarındaki kadın öğretmenlerin kadın okul yöneticisi kavramına ilişkin metaforik algıları. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 5(2), 468-502
Ayan, S. (2014). Cinsiyetçilik: Çelişik duygulu cinsiyetçilik. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36, 147-156. https://doi.org/10.7197/1305-0028.2533
Balcı, N. (2016). Eğitim kurumlarında kadın yöneticilere karşı tutumlar (Tez no 443059) [Yüksek lisans tezi, T.C. Mersin Çağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Bayrak, E. (2019). Eğitim yöneticilerinin seçimi ve yetiştirilmesi sürecinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(1), 568-586.
Berberoğlu, G. (1989). Kadın yöneticiler: iş hayatındaki yeri ve sorunları. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 287-305.
Berkman, Y. A. (2005). Attitudes towards women managers: Development of a new measure (Tez no 187900) [Yüksek lisans tezi, T.C. İstanbul Koç Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Beydoğan, B. (2001). Attitudes toward women in managerial positions: The effects of ambivalent sexism, patriarchy and gender differences on these attitudes (Tez no 105129) [Yüksek lisans tezi, T.C. Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Brant, C. R., Mynatt, C. R. ve Doherty, M. E. (1999). Judgments about sexism: A policy capturing approach. Sex Roles, 41(5/6), 347-374.
Bulut, S., & Çelikten, M. (2021). Türk eğitim sisteminde kadın okul yöneticiliği. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7(40), 886-894 http://dx.doi.org/10.31589/JOSHAS.621
Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2022). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Can, İ. (2013). Tarih, toplum ve kültür bağlamında aile ve kadın. M. Aydın (Ed.). Sistematik Aile Sosyolojisi içinde (ss. 215-249). Çizgi.
Çelik, Ö. (2008). Ataerkil sistem bağlamında toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin belirlenmesi (Tez no 227048) [Yüksek lisans tezi, T.C. Ankara Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Çelikten M. (2005). The women principals in Turkey. Journal of American Academy of Busines, 6(1), 85-94
Çıtak, A. (2008). Kadınların çalışmasına yönelik tutum: Cinsiyet, cinsiyet rolü ve sosyoekonomik düzeye göre bir karşılaştırma (Tez no 228255) [Yüksek lisans tezi, T.C. Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Glick, P., & Fiske, T. S. (1999). The ambivalence toward men inventory: Differentiating hostile and benevolent beliefs about men. Psychology of Women Quarterly, 23, 519-536. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1999.tb0037
Gökalp, İ. E. (2008). Türkiye'de kadın girişimciler ve kadın yöneticiler (Tez no 226667) [Yüksek lisans tezi, T.C. Kırıkkale Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Güney, E. (2022). Toplumsal cinsiyet algısının kadın yöneticilerin kariyer gelişimine etkisi: Turizm sektöründe bir araştırma (Tez no 737295) [Yüksek lisans tezi, T.C. Düzce Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Hooks, B. (2000). Feminism for everybody. South End.
İmamoğlu-Akman, G., & Akman, Y. (2016). Kraliçe arı sendromu bağlamında kadın öğretmenlerin kadın yöneticilere ilişkin görüşleri. Bartın University Journal of Faculty of Education, 5(3), 748-763.
Johnson, A. (2022). Women in business. Grant Thornton. https://www.grantthornton.global/globalassets/1.-member-firms/global/insights/women-in-business/2022/women-in-business-2022-opening-the-door-to-diverse-talent.pdf
Kahraman, S. D. (2010). Kadınların toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(1), 30-35.
Karakaya, Ş. (2019). Erkek egemen dünyada kadın yönetici olmak: kadın yönetici çevresi üzerine bir araştırma (Tez no 587793) [Yüksek lisans tezi, T.C. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Limon, S., & Paçacı, M. (2022). Kadın hekimlerin gözünden kadın yöneticiliğinin röntgeni: kadın olmak güzel, yönetici olmak zor. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 56, 202-220.
Özçifçi, İ. (2013). Kadın yöneticilere yönelik tutumlar ve öz yeterlik algıları arasındaki ilişki (Tez no 340205) [Yüksek lisans tezi, T.C. Kayseri Erciyes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Özdemir, M., & Abaslı, K. (2020). Liderlikte araştırma yaklaşımları. K. Yılmaz (Ed.). Liderlik: Kuram-araştırma-uygulama içinde (ss. 847-856). Pegem.
Özen, F. (2018). Investigation of the experiences of classroom teacher candidates in the reconstruction of gender role a case study in Turkey. Journal of Education and Training Studies, 6(8), 29–43. https://dx.doi.org/10.11114/jets.v6i8.3211
Özkan, D. (2006). The relationship between attribution related to aquisition of managerial position by women, attitudes toward women managers, sexism and sex differences (Tez no 205095) [Yüksek lisans tezi, T.C. Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Sakallı-Uğurlu, N. (2002). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 47-58
Sakallı-Uğurlu, N. (2003). Cinsiyetçilik: Kadınlara ve erkeklere ilişkin tutumlar ve çelişik duygulu cinsiyetçilik kuramı. Türk Psikoloji Yazıları, 6(11-12), 1-20.
Schwartz, F. N. (January-February, 1989). Management women and the new facts of life. Harvard Business Review. https://hbr.org/1989/01/management-women-and-the-new-facts-of-life
Sezen, B. (2008). Örgütlerde kadın çalışanların karşılaştıkları cam tavan engeli: Orta ve büyük ölçekli otel işletmelerinde bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Sezgin, F. (2009). Ölçme ve değerlendirmede temel istatistiksel işlemler. E. Karip (Ed.), Ölçme ve değerlendirme (3. Baskı) içinde (ss. 51-88). Pegem Akademi.
Tanrısevdi, F. (2015). Eğitim örgütlerinde kadın yöneticilerin karşılaştıkları cam tavan sendromu (Tez no 421768) [Yüksek lisans tezi, T.C. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Taş, D., Taşdelen, M., Güneş, Ö. & Aybar, Y. (2023). Okul öncesi eğitim kurumlarında kadın yönetici olmak: Güçlü ve zayıf yönler, avantajlar ve dezavantajlar. Uluslararası Eğitime Özgün Bakış Dergisi, 1(1), 193-216. https://doi.org/10.5281/zenodo.7694980
Tat, F. (2015). Kadın yöneticilerle çalışan öğretmenlerin ve yöneticilerin, kadın yöneticilerin yeterliliklerine ilişkin görüşleri (Tez no 396666) [Yüksek lisans tezi, T.C. Elazığ Fırat Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Tavşancıl, E. (2019). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Akademi.
TDK (Türk Dil Kurumu Sözlüğü). (2023). https://sozluk.gov.tr/ adresinden 18.07.2023’de alındı. Erişim Tarihi:18.07.2023
Terzioğlu, F. ve Taşkın, L. (2008). Kadının toplumsal cinsiyet rolünün liderlik davranışlarına ve hemşirelik mesleğine yansımaları. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 62-67.
Toraman, Ç., & Özen, F. (2019). An investigation of the effectiveness of the gender equality course with a specific focus on faculties of education. Education Policy Analysis and Strategic Research, 14(2), 6–28. https://dx.doi.org/10.29329/epasr.2019.201.1
Uçan, M. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları ile kadın yöneticilerde algıladıkları liderlik stilleri arasındaki ilişki: İstanbul ili Kadıköy ilçesi (Tez no 313320) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Yedi Tepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Üstün, A., & Bahçıvan, H. Z. (2021). Kadın okul yöneticilerinin liderlik becerilerine ve yönetim süreçlerinde karşılaştıkları cinsiyetçi yaklaşımlara ilişkin tutumları. Social Sciences Research Journal, 10(3), 657-677.
White, M. J., Kruczek, T. A., Brown, M. T., & White, G. B. (1989). Occupational sex stereotypes among college students. Journal of Vocational Behavior, 34, 289-298.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
Yıldız, B. B., Tüysüz, H. ve Öztürk, M. (2021). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliği yeterlik algıları ile yenilik yönetimi yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies, 16(3), 1087-1108. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.50790
Yılmaz, S. (2016). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin toplumsal cinsiyetçiliğe ve kadın yöneticilerin liderlik becerilerine yönelik görüşleri (Tez no 438239) [Doktora tezi, T.C. Eskişehir Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Yılmaz, A., Kandak, M., Demir, E., Çelik, A., Kaya, H., Demir, M. (2021). Eğitim alanında kadın yöneticilerin kariyer engellerinin incelenmesi. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 90-104. https://doi.org/10.46236/jovosst.891723
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Uluslararası Eğitime Özgün Bakış Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
