Eğitim Kurumlarının Yapısal ve İşlevsel Değişimi


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14960494Anahtar Kelimeler:
Eğitim kurumları, Yapısal değişim, İşlevsellik, Türk eğitim sistemi, Eğitim tarihi, ModernleşmeÖzet
Bu çalışma, eğitim kurumlarının yapısal ve işlevsel özelliklerini tarihsel bir perspektifle incelemektedir. Bu çalışmada eğitim kurumlarının toplumsal, ekonomik ve bireysel gelişime katkıları ele alınırken, bu kurumların tarih boyunca geçirdiği değişim süreçleri de kapsamlı bir şekilde değerlendirilmektedir. Çalışma, Türk eğitim sisteminin yasal ve yönetsel çerçevesini inceleyerek, merkezi ve yerel düzeydeki yönetim yapılarının etkisini de analiz etmektedir. Bu çalışmada Osmanlı'dan Cumhuriyet dönemine kadar uzanan süreçte, eğitimde modernleşme çabalarının ve reformların yapılma süreçleri ve etkileri de mercek altına alınmıştır. Ayrıca, eğitim kurumlarının ekonomik, kültürel ve siyasal işlevleri irdeleyerek, bireylerin toplumsal hayatta aktif bir şekilde yer almalarını destekleyen mekanizmaların değerlendirildiği bu çalışmada, eğitim kurumlarının etkililiğini artırmaya yönelik stratejilere ışık tutacak ve gelecekteki eğitim politikalarına temel oluşturacak değinmelerde/değerlendirmelerde de bulunulmaktadır.
Referanslar
Acar, S. (2001). Martin Luther’in İncil çevirisinin ortak Alman dilinin oluşmasındaki rolü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 2-8.
Akdeniz, A. (2014). Cumhuriyet döneminde mesleki ve teknik eğitim politikaları (1923-2013). Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52(2), 437-456.
Akman, Y. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı yurtdışı teşkilatında görev yapan öğretmenlerin sorunları. Ege Eğitim Dergisi, (18) 1, 345-375.
Aktaş, H. İ. (2018). Türk eğitim sisteminin sorunlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Akyüz, Y. (2016). Türk eğitim tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Argon, T. (2015). Eğitim kurumlarında insan kaynakları yönetimi işlevlerinin uygulanabilirliğine ilişkin eğitim çalışanlarının görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3).
Arseven, A. (2002). Türkiye'de Anaokulu eğitimi ve sorunları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4), 407-419.
Aydın, R. (2018). Ulus, uluslaşma ve devlet: Bir modern kavram olarak ulus devlet. Siyasal Bilimler Dergisi, 6 (1), 229-256.
Aytaç, K. (2018). Avrupa eğitim tarihi: Antikçağ'dan 19. yüzyılın sonlarına kadar (7. baskı). Doğu Batı Yayınları.
Aytaç, Ş. (1984). Türkiye'de eğitim tarihi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 42(1-2), 25-45.
Bilge, N. (2010). Türkiye’de okuryazarlık ve okul öncesi eğitimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 67-84.
Bozkurt, V. (2009). Değişen dünyada sosyoloji (4. Basım). Bursa: Ekin Yayınevi.
Braudel, F. (2013). Kapitalizmin kısa tarihi. İ. Yergüz (Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
Burke, P. (2000). Rönesans Avrupa’sı. Ö. Akpınar (Çev.). İstanbul: Babil Yayınları.
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmî Gazete, 30474, 10.07.2018.
Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi , (11), 33-41.
Çalışkan, A. (2017). Eğitim yönetimi ve denetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çam, İ. D. (2023), A study on the preparation of textbooks for the Ottoman sıbyan schools in the late 19th century. Journal of Human and Social Sciences, 6 (Education Special Issue), 99-116.
Çetin, G. (2014). Cumhuriyet döneminde lise eğitimi (1923-2014). Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 457-478.
Elvan, D. & Mutlubaş, H. (2020). Eğitim-öğretim faaliyetlerinde teknolojinin kullanımı ve teknolojinin sağladığı yararlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 100-109.
Engin, V. (2018). Batı’ya Açılan Pencere: Galatasaray Lisesi’nin 150. Yılı. İstanbul Araştırmaları Merkezi Yayınları, 92-123.
Ersoy, F. (2023). 1980 sonrası Türk eğitim sisteminin paradigma dönüşümü açısından çözümlenmesi. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gellner, E. (2023). Uluslar ve ulusçuluk. (4. Baskı). B. E. Behar ve G. G. Özdoğan (Çev.). Hil Yayınları.
Göçer, A. (2014). Ortaokul eğitiminin ekademik başarılarına etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(175), 279-295.
Gülşen, C. & Gökyer, N. (2012). TES ve okul yönetimi. (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Hobsbawm, E. J. (2020). Milletler ve milliyetçilik. (8. Baskı). A. E. Pilgir (Çev.). Ayrıntı Yayınları.
Karip, E. & Köksal, K. (1996). Etkili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi. Eğitim Yönetimi, 2(2), 245-260.
Kartal, S. (2020). Türkiye’de eğitim politikalarının dönüşümü: 1980 ve sonrası. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(9), 1-18.
Kartal, S. (2020). Eğitimde ideolojik yaklaşımlar. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 9(3), 55-70.
Kavas, A. & Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 13-21.
Kaya, M. (2008). Cumhuriyet dönemi Türkiye'sinde eğitim ve ideoloji: (1938-1946). İstanbul: İletişim Yayınları.
Kodaman, B. (1980). II. Abdülhamid devri eğitim sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Köksal, M. N. (2012). Türkiye'de eğitim reformları ve öğretmenlik mesleği. Anı Yayıncılık.
Kuşci, A. (2021). Türk eğitim tarihi (1923-1950). Ankara: İksad Yayınevi.
Kuşçi, A. (2021). Milli mücadele dönemi Türk eğitim tarihi (1920-1923). Kafdağı, 6(2), 147-164. https://doi.org/10.51469/kafdagi.1014129
Mahmud, C. (2001). Maarif-i umumiye nezareti tarihçe-i teşkilat ve icraatı. T. Kayaoğlu (Haz.). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Makdisi, G. (2015). The rise of colleges: Institutions of learning in Islam and the West. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Meraler, S. (2010). Eğitim kurumlarının başarısı açısından kalitenin önemi. Mukaddime, (2), 177-188.
MEB. (2023). Teşkilat yapısı. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/meb/teskilat.php
MEB. (2025). Yurt dışı temsilciliklerimiz. Erişim adresi: https://abdigm.meb.gov.tr/www/yurt-disi-temsilciliklerimiz/icerik/27
Özdemir, M. (2017). Eğitim felsefesi: Kuramlar, yaklaşımlar, uygulamalar. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Özdemir, S. (2015). Okul öncesi eğitimin çocukların akademik başarısı üzerindeki etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 15(3), 1023-1040.
Parlak, Ş. (2015). Türk Eğitim Sisteminin Sorunları ve Önerilen Çözümler. Yüksek lisans tezi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Pehlivan, Ü., & Koşar, D. (2022). Türk Eğitim Sisteminin Tarihi Gelişimi. Türk Eğitim Sistemi ve Sorunları (pp.30-51), Pegem Akademi.
Phillips, D. (2008). Quality in early childhood care and education settings: A compendium of measures. (2th ed.) Baltimore, MD: Paul H. Brookes Publishing Co.
Pınar, Ş. (2016). Günümüz Türk Eğitim Sistemi ve Öğrenci Profili. Yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sertel, G., Karataş, S. ve Karadağ, E. (2022). Yönetim süreçlerinin etkililiğinin incelenmesi: yönetim anlayışı, bürokratik yapı ve kültürel değerler bağlamında çoklu ve bütüncül bir bakış açısı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (55), 72-99.
Şimşek, U., Küçük, B., & Topkaya, Y. (2012). Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarının ideolojik temelleri. Turkish Studies, 7(4), 2809-2823.
Şişman, A. (1986). Mekteb-i Osmanî (1857-1864). The Journal of Ottoman Studies, (5), 83-160.
Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151), 89-103.
Taş, H. (2024). Okul eğitiminin iflası. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Taş, H. & Minaz, M. B. (2024). The effects of learning style-based differentiated ınstructional activities on academic achievement and learning retention in the social studies course. SAGE Open, 14(2), 1-14. doi: 10.1177/21582440241249290
Tirfil, T. (2022). Osmanlı modernleşme sürecinde eğitim yapısında değişim ve dönüşüm. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Topkaya, Y., Kalkar, F., Günen, T., Kütler, M., Bozkurt, E., & Doğan, B. (2022). Sınıf içi öğretim teknolojilerinin kullanılmasına yönelik sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüş ve önerileri (Hatay il örneği). Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), 198-212.
Türkkan, E. (2005). Türkiye’de ilköğretim kurumlarındaki okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin okul dışı eğitim etkinliklerine katılım düzeyleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 166-177.
Uluğ, F. (1998). Eğitim sisteminde değişime yapısal uyum sorunları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(2), 153-166.
Uysal, A. (2020). Milli eğitimin ortaya çıkışı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(44), 747-781.
Yıldıran, G. (2012). Cumhuriyet döneminde eğitim ve eğitim kurumları. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 29(2).
Yıldırım, A. (2018). Okul öncesi eğitimin çocukların sosyal gelişimi üzerindeki etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 268-285.
Yıldız, A. (2019). Türkiye'de eğitim hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
Yılmazlar, H. (2007). Türkiye'de özel okulların gelişimi (1923-1950). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Yörükan, Y. Z. (1989). Türk eğitim tarihi. Ankara: MEB Yayınları.

İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Uluslararası Eğitime Özgün Bakış Dergisi

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.